سولفات آهن

سولفات آهن یا زاج سبز یک ترکیب شیمیایی معدنی با فرمول شیمیایی Fe₂(SO₄)₃ است که در صنعت معمولا بصورت 7 آبه و یا تک آبه تولید می شود. سولفات آهن در حالت کریستالی 18% و درحالت تک آبه 20 الی 22 % آهن دارد و به عنوان یکی از ریز مغذی مهم و مفید و ضروری کشاورزی مورد توجه قرار گرفته است.

وجود آهن (Fe) در ایجاد و نگهداری کلروفیل و تولید کربوهیدراتها حیاتی بوده و فقدان آن در گیاهان، باعث از بین رفتن کلروفیل و در نتیجه زردی برگها و کاهش فتوسنتز می شود.

درباره سولفات آهن

   سولفات آهن جزء مواد اولیه تولید کود شیمایی می باشد. مقدار مصرف سولفات آهن در غلات و درختان میوه بسته به نوع محصول و نوع خاک متفاوت می باشد. برای مثال برای درختان پسته که در مناطق شوره زار می باشند بیشترین مقدار را دارا می باشد.

   نوع دیگر سولفات آهن سه ظرفیتی (فریک سولفات) با فرمول شیمیایی Fe₂(SO₄4)₃ و به رنگ زرد تا قهوه ای تولید می شود و معمولا مقدار کمتری ازآن در بازار یافت و عمدتا جهت تسویه آب و فاضلاب و همچنبن بعنوان رنگ دانه از آن استفاده می شود.

   سولفات آهن از پرمصرف ترین مواد شیمیایی می باشد. کشور های آلمان و انگلیس در اروپا و هند و چین در آسیا از عمده ترین تولید کنندگان جهانی این ماده می باشند. البته روش تولید کشورهای پیشرفته با جهان سوم متفاوت بوده بطوری که آنها از پساب کارخانه جات بزرگ فولاد سازی تولید و تغلیظ می گردد مثلا در چین از فراوری مواد معدنی مثل اکسید تیتان استفاده می شود. ایران نیز بدلیل نیاز فراوان به سولفات آهن دارای واحد های تولیدی زیادی در استان های زنجان، اصفهان، قم، تهران و کرمان می باشد، علاوه بر مصارف داخلی، بخشی از محصول تولیدی در کارخانجات ایرانی به کشور های همسایه از جمله عراق، ترکیه، ارمنستان، پاکستان و تاجیکستان صادر می شود.

   استفاده از این ماده به صورت یک تا دو سال در میان، از کمبود این عنصر حیاتی جلوگیری می نماید و مصرف بیش از اندازه آن توصیه نمی گردد.

   لازم به ذکر است که مصرف این ریز مغذی به همراه کود حیوانی خصوصاً در محدوده ریشه باعث افزایش کارآیی آن می شود.

مصارف سولفات آهن

   در صنایع کشاورزی جهت تامین آهن خاک های با فقر آهن از کود سولفات آهن استفاده می شود.

   درصنایع تولید کود های کشاورزی به عنوان مواد اولیه جهت سایر کود های کشاورزی، کود کامل، ماکرو و میکرو

   در صنایع تولید رنگ بعنوان رنگدانه های آهن

   در صنایع استخراج روی جهت رسوب دهی با هالوژن هایی نظیر کلر و فلوئور

   در صنایع خوراک دام وطیور بعنوان ویتامین آهن

   در صنایع شیمیایی بعنوان کاتالیزور

   درصنایع دباغی و چرم سازی

   درصنایع نساجی

   در صنایع تصفیه ی آب

   ریختگری چدن و …

اطلاعاتی از آهن

   آهن یکی از عناصر ضروری برای رشد همه گیاهان می‌باشد که باعث تشکیل کلروفیل و بالا بردن سبزینگی گیاه و افزایش رشد و گلدهی و باردهی محصول می شود و درصورت کمبود آن کلروفیل به مقدار کافی در سلولهای برگ ایجاد نمی‌شود و برگها رنگ پریده به نظر می‌‌آیند. البته بجز رگبرگها، کل سطح برگ زرد رنگ می‌شود وابتدا این علائم در برگهای جوان وقسمت بالای ساقه مشاهده می‌شود و به تدریج کل گیاه را در بر می‌گیرد.

   مهمترین دلیل کمبود آهن زیادی بی کربنات در خاک می‌باشد. اغلب خاکهای ایران، مقدار قابل توجهی آهک دارند که ریشه گیاه با ایجاد شرایط ویژه ای در اطراف خود از قلیائیت خاک می کاهد و آهن مورد نیاز خود را تامین می‌کند. آبیاری سنگین و هر عاملی که تهویه خاک را کاهش بدهد موجب افزایش غلظت دی اکسید کربن در خاک می‌شود و در نتیجه از جذب آهن کاسته خواهد شد. واما اینکه چطور وچگونه ان را به گیاهان بدهیم.

اطلاعاتی از آهن در انسان

   تخم مرغ و شير مانع جذب آهن مي شوند نوشيدني هاي كافئين دار مانند چاي و قهوه اگر همراه غذا با يك ساعت بعد از آن مصرف شوند از جذب آهن غذا جلوگيري مي كند. بنابراين تا 2 ساعت بعد از خوردن قرص آهن نبايد از نوشيدني هاي كافئين دار استفاده كرد. تجويز مكمل هاي كلسيم و آهن با غذا مي تواند جذب آنها را تا يك سوم كاهش دهد. بطور كلي نمكهاي آهن بخوبي از راه خوراكي جذب نمي شوند تنها حدود 5 الی 15% آهن غذاهاي هضم شده جذب مي گردد و فقر آهن توسط بدن افزايش مي يابد تا جبران كمبود آهن بدن را بنمايد تجويز همزمان با غذا جذب آهن را كاهش مي دهد فرآورده هاي خوراكي آهن هنگامي كه با شكم خالي خورده شوند (براي مثال بين وعده های غذا) بهتر جذب مي شوند با اين حال براي به حداقل رساندن ناراحتي گوارشي ممكن است تجويز دارو يا بلافاصله پس از غذا ضرورت يابد. بنابر این کارگران کارگاههای سولفات آهن مرتبا باید به همراه کارکردن شیر و چایی میل کرده وهر سه ماه یک بار ازمایش میزان آهن موجود در بدن را انجام دهند که دچار بیماریهای خواص ناشی از زیادی آهن در بدن نشوند از جمله عوارض ناشی از آهن میتوان به موارد زیر اشاره نمود.

   تهوع، استفراغ، اسهال، حساسیت نسبت به دارو، سوزش و درد معده، تغییر رنگ دندان (در مصرف خوراکی) و آبسه محل تزریق